Want hoewel we het gesprek aangaan besteden we opvallend weinig aandacht aan hoe we met elkaar communiceren en door welke bril we naar het vraagstuk kijken. En met welke begrippen we elkaar proberen te overtuigen. Communicatie, of wellicht nog specifieker; de manier waarop we samen betekenis geven aan het probleem, wordt zelden expliciet gemaakt. Terwijl dáár de kern van effectieve besluitvorming ligt.
Zonder een gedeeld referentiekader praten we misschien wel maar begrijpen we elkaar niet écht. En dan ontstaan discussies die parallel lopen, argumenten die elkaar missen en besluiten die wel genomen worden, maar onvoldoende gedragen of geborgen zijn.
Als je met een groep een belangrijk besluit moet nemen ligt de verleiding op de loer om direct met z’n allen de inhoud in te duiken. Standpunten worden ingenomen, argumenten over tafel geslingerd en iedereen probeert het ‘beste idee’ naar voren te schuiven. Maar als we niet eerst afstemmen waarover we het precies hebben, waaróm dit belangrijk is en welke woorden we daarbij gebruiken praten we misschien wel veel maar communiceren we niet.
En wanneer iedereen een andere bril op heeft om naar het vraagstuk te kijken zien we letterlijk allemaal een andere werkelijkheid. De eerste stap in effectieve groepsbesluitvorming is dan ook: zorgen dat iedereen op dezelfde vlieghoogte zit. Dat we met elkaar afspreken welke taal we spreken, welke feiten we als uitgangspunt nemen en welke belangen relevant zijn.
In de argumentatietheorie leren we dat overtuigen niet hetzelfde is als ‘het hardst praten’ of ‘de meeste argumenten aandragen’. Het gaat om het zorgvuldig opbouwen van redeneringen, het benoemen van uitgangspunten en het expliciet maken van de waarden die meespelen.
Een belangrijke les uit deze theorie: je voorkomt miscommunicatie niet door nóg meer te zeggen, maar door beter te luisteren en zorgvuldiger te redeneren. Door bijvoorbeeld onderscheid te maken tussen:
Wanneer groepen dit soort onderscheid leren maken ontstaat er ruimte voor begrip. Men hoeft het niet meteen met elkaar eens te zijn maar begrijpt in elk geval waaróm iemand iets zegt. Je komt dus niet per se meer overeen maar je praat wél dichter langs elkaar heen. En dat is precies wat nodig is om gezamenlijke besluiten te nemen.
Zonder een gedeeld begrip van het vraagstuk, verzand je snel in:
Daarom is het zo belangrijk om in groepsbesluitvorming expliciet ruimte te maken voor het verkennen van percepties, het afstemmen van begrippen en het structureren van argumentatie.
Bij Spilter zien we in onze sessies steeds weer dat de échte versnelling komt wanneer groepen eerst vertragen. Wanneer we niet meteen zoeken naar oplossingen, maar eerst onderzoeken hoe het vraagstuk in elkaar zit — en vooral hoe iedereen ernaar kijkt.
We gebruiken onze tooling en methodieken om die vlieghoogte af te stemmen, de taal gelijk te trekken en de percepties zichtbaar te maken. Want pas als iedereen het over hetzelfde heeft, kunnen we de juiste besluiten nemen.
Meer over deze MARK methodiek is hier te vinden: https://spilter.nl/beoordelen-met-mark/
